”In de categorie ‘Fruitige Kettingbrief’ gaan we samen met gedreven personen uit de zachtfruit sector, dieper in op de sector! Mark van der Werf gaf in de vorige kettingbrief antwoord op de vraag: “We zien ziekte- en insectendruk alsmaar toenemen en bestrijdingsmiddelen wegvallen, wat wordt de aanpak van de toekomst om toch nog gezonde aardbeien en plantmateriaal te produceren?” Hij geeft de volgende vraag ”Plantgezondheid is een spel van verschillende teeltfactoren. Ook het gebruik van schermen speelt hierin een belangrijke rol. De afgelopen jaren zien we een enorme toename van schermgebruik in de vruchtgroente gewassen (o.a. energie besparing, lichtuitstoot, klimaat optimalisatie, uitstraling). Gaan we deze ontwikkeling ook zien in de teelt van zachtfruit (aardbei)?” door aan: Ton Habraken van Ludvig Svensson.
Plantgezondheid is een spel van verschillende teeltfactoren. Ook het gebruik van schermen speelt hierin een belangrijke rol. De afgelopen jaren zien we een enorme toename van schermgebruik in de vruchtgroente gewassen (o.a. energie besparing, lichtuitstoot, klimaat optimalisatie, uitstraling). Gaan we deze ontwikkeling ook zien in de teelt van zachtfruit (aardbei)?
Het is zeker te verwachten dat de genoemde toename van schermgebruik ook in de zacht fruit teelten gaat plaatsvinden. Dit zie ik inmiddels al bij meerdere zacht fruit telers gebeuren en dit zal ook zeker niet minder worden.
Het bewustzijn bij veel telers dat schermen veel meer kunnen betekenen dan alleen maar wat energie besparen is in de afgelopen 10 tot 12 jaar met name aangejaagd door het overheidsprogramma Kas als Energiebron. Bij vrijwel alle onderzoeken die in het kader van Het Nieuwe Telen hebben plaatsgevonden is gebleken dat in het streven naar minder energieverbruik, het veelvuldig toepassen van een of meerdere klimaatschermen, diverse positieve effecten had op onder andere plantgezondheid, productie en kwaliteit.
Dat hoofddoel van minder energieverbruik hebben we inmiddels in de Plant Empowerment filosofie verlaten. Het hoofddoel is nu om de voor de fotosynthese belangrijke omstandigheden rondom de plant, zo veel als mogelijk in de juiste balans te brengen, zodat de plant zich optimaal kan ontwikkelen en hierdoor ook in de juiste balans kan groeien. Oftewel het voorkomen van plantstress!
Klimaatschermen zijn hierbij onmisbaar om de plant stressvrij te kunnen laten groeien. Een voorbeeld hiervan is, het voor de plant voorkomen van teveel “uitstraling”. Uitstraling is het langgolvige energieverlies van de plant richting zijn koudere omgeving, lees het kasdek. Uitstraling kan bij aardbeien leiden tot koudere bladtemperaturen dan verwacht en hierdoor komt onder ander de afvoer van assimilaten uit het blad en de aanvoer van mineralen, en dan met name calcium, naar de jonge bladcellen vrijwel stil te liggen. Als gevolg hiervan ontstaan zwakkere plantcellen, die bijvoorbeeld bij hoge worteldruk of veel verdamping weer kapot zullen gaan. Dit wordt gezien als een van de mogelijke oorzaken van tip-burn. Dat het voorkomen van teveel aan uitstraling een belangrijke invloed heeft op de plantgezondheid en gewasontwikkeling is iets wat we pas ongeveer 10 jaar weten. Het beschermen van de plant tegen teveel aan uitstraling kan uitermate goed gedaan worden met behulp van klimaatschermen.
Naast het feit dat klimaatschermen een belangrijke invloed hebben op de plantgezondheid, is er een duidelijke trend dat aardbeien telers hun productie steeds meer over het gehele jaar gaan spreiden. Ten opzichte van de standaard Elsanta doorteelt met een LUXOUS energiescherm, wordt er gekeken naar vervroeging met behulp van LED-belichting en ook wordt er steeds vaker midden in de zomer nog een productieteelt in de kassen aangehouden. Het streven is om hiermee jaarrond product op de markt te hebben en zodoende aan de vraag naar kwalitatief goede Nederlandse aardbeien van de vaste afnemers te kunnen voldoen.
Bij een belichte aardbeienteelt zal er, vanwege de geldende lichtuitstoot regelgeving, ook gewerkt moeten worden met een OBSCURA lichtuitstoot reductiescherm. Met behulp van een OBSCURA wordt het licht in de teeltruimte gehouden door het weer terug te reflecteren richting het gewas. Hiermee wordt dan ook een hogere efficiëntie van de belichting behaald.
Bij een zomerteelt in een glazen- of foliekas is het de uitdaging continu voldoende grote vruchten van goede kwaliteit te telen. Bij hoge instraling van de zon kunnen de vruchten te warm worden, hierdoor te snel afrijpen en in kwaliteit achteruit gaan. Het wegschermen van te veel instraling en het hoogwaardig diffuus maken van het licht met behulp van een HARMONY zomerscherm is dan ook nodig. Een HARMONY zomerscherm heeft een “open” structuur en kan daardoor 100% gesloten worden, waarbij er door het scherm heen geventileerd kan worden.
Doordat er wat minder instraling bij het gewas komt en deze instraling ook nog eens veel beter, diffuus over het gehele gewas verdeelt wordt, blijft het gewas stressvrij en blijven met name de vruchten koeler. Het gewas blijft hierdoor beter in balans. Ook bij een stekkenteelt zal het hoogwaardige diffuse licht, waardoor de energie veel egaler over de ranken verspreid wordt, ten goede komen aan de kwaliteit en gelijkheid van de stekken.
Al met al voldoende redenen om aan te nemen dat het schermgebruik en het aantal klimaatschermen ook in de teelt van zacht fruit in de komende jaren alleen maar zal toenemen.
Ton Habraken
Naam: Ton Habraken
Leeftijd: 41 jaar
Woonplaats: Vught (van oorsprong Wellerlooi)
Functie & organisatie: Kasklimaat Adviseur, Svensson Klimaatschermen
Wat is jouw connectie met de zachtfruit sector?
Als kasklimaat adviseur kom ik veel bij telers met nieuwbouw- of schermvervangingsplannen. Met de teler neem ik dan de teeltstrategie en de diverse klimaatschermen door, om zodoende gezamenlijk tot de juiste keuze te komen van één of meerdere klimaatschermen. Ook na de installatie adviseer ik telers en teeltadviseurs over hoe de klimaatschermen het beste toe te passen om tot het optimale groeiklimaat te komen.
Binnen Svensson hebben wij een team met zacht fruit specialisten, verdeeld over de hele wereld. Binnen dit team ben ik de specialist voor de koudere klimaten, waar dan ook veel in verwarmde glazen- en foliekassen met behulp van klimaatschermen geteeld wordt.
Hoe zie jij de zachtfruit sector in de toekomst?
De teelt van zacht fruit professionaliseert in hoog tempo en ontwikkeld zich meer en meer tot een hightech jaarrondteelt. Met behulp van onder andere LED-belichting, hoge druk nevel en geavanceerde kasventilatie systemen wordt het kasklimaat jaarrond geoptimaliseerd waardoor er in ieder seizoen, klimaat neutrale aardbeien, frambozen en bramen beschikbaar zijn.
Ik stel de volgende vraag aan: Hans Weisbeek van Hinova, leverancier van efficiënte en duurzame ventilatiesystemen voor kas- en tunnelteelten.
Vraag aan Hans:
Het schermgebruik gaat in de komende jaren (met in het achterhoofd het doel om in 2040 volledig klimaatneutraal te gaan telen) ook in de bedekte teelt van zacht fruit flink toenemen.
Het streven is om de klimaatschermen bij gebruik zoveel mogelijk, volledig gesloten te houden.
Hoe dragen stuurbare ventilatiesystemen en verticale luchtbeweging er, in combinatie met de juiste klimaatschermen, aan bij dat het groeiklimaat voor zachtfruit onder volledig gesloten klimaatschermen optimaal blijft?
Het antwoord van Hans zal in Juni worden gepubliceerd!